Cropmarks

| Sekcja lotnicza | Cropmarks | Soilmarks | Fotointerpretacja |

Ryc. 1 Jak powstają cropmarks, czyli wyróżniki wegetacyjne. Po lewej widać przykład wyróżnika pozytywnego (positive cropmark), który powstaje gdy w wypełnisku rowu zgromadzona żyzna gleba pozwala na wyższy wzrost roślin. Po prawej widać przykład wyróżnika negatywnego (negative cropmark). Zalegające pod powierzchnią fundamenty utrudniają wzrost roślinom.

Wyróżniki wegetacyjne (cropmarks) to różnice w wysokości roślin uprawnych. Mogą być spowodowane obecnością obiektów archeologicznych pod powierzchnią ziemi.

Gdy rośliny np. pszenica czy jęczmień rosną na obiektach archeologicznych dojrzewają inaczej i różnią się wysokością od sąsiadujących roślin. Światło słoneczne, szczególnie rankiem i późnym popołudniem kiedy cienie są najdłuższe, ukazuje najdrobniejsze nawet różnice w ich wysokości. Dzięki temu widać kształty i rozmiary obiektów archeologicznych ukrytych pod ziemią. Najcześciej obserwacji takich dokonuje się z powietrza i utrwala się je na fotografiach. W szczególnych przypadkach można je zauważyć z powierzchni ziemi albo z naturalnych wzniesień czy budynków.

„Dobre” wyróżniki wegetacyjne polegają na dużej różnicy wilgotności w obiekcie archeologicznym a obszarem poza nim, co w efekcie daje dużą różnicę w wysokości roślin. Wyróżniki nie ujawniają się tam gdzie ziemia jest w całości przemoknięta (albo całkiem sucha), ale tam gdzie obiekty są zawilgotnione a otoczenie jest suche (albo na odwrót). Ta sytuacja jest najkorzystniejsza do obserwowania cropmarków. Z tego powodu bardzo suche lata są często najlepszą porą do namierzenia wyróżników wegetacyjnych. Ze względu na te różnice pogodowe, zaleca się częste powtarzanie zdjęć tych samych obszarów. Należy również pamiętać, że różne uprawy różnie reagują na zmiany wilgotności, nasłoneczenia itp.

Ryc. 2 Cropmark w jęczmieniu w „zielonej” fazie wegetacyjnej ma ciemniejszy kolor od otoczenia (autor: M. Gojda).

Ryc. 3 Zdjęcie tego samego stanowiska co powyżej tylko jęczmień jest w ostatniej fazie cyklu wegetacyjnego (autor: M. Gojda)

Ryc. 4 Zboże w ostatniej fazie cyklu wegetacyjnego. Widoczne cropmarki są jaśniejsze w stosunku do otoczenia (autor: D.R. Wilson).

Ryc. 5 Stanowisko neolityczne w Kromolinie, tzw. „rondel”. Zanim zostało odkryte z powietrza uważano, że tego typu stanowiska nie występują na terenie Polski (autor: M. Gojda).

Ryc. 6 Neolityczne domy na planie trapeza. Można dostrzec obiekty archeologiczne wewnątrz i na zewnątrz zabudowań (autor: W. Rączkowski).

Ryc. 7 Pozostałości osady z okresu rzymskiego. Dawne domy są widoczne jako żółte prostokąty, natomiast koliste kształty są to ślady po słupach konstrukcyjnych (autor: W. Rączkowski)

Ryc. 8 Widoczne na zdjęciu stary podział pól i pozostałości dwóch kurhanów (autor: D.R. Wilson)

<=== Wróc do sekcji lotniczej || Czytaj dalej (soilmarks) ===>