W październiku 2017 roku Wod.o.Lot przy współpracy z Ośrodkiem Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej UW oraz the Eco-Museum Research Institute im. „Gavrila Simion” w Tulczy realizował projekt badawczy Nieinwazyjna podwodna prospekcja rzek Sulina i Sfântu Gheorghe (Delta Dunaju) w Rumunii.
Celem było przebadanie dna rzek Sulina i Sfântu Gheorghe położonych na obszarze Delty Dunaju oraz Bazinul Mare, sztucznego zbiornika położonego u ujścia rzeki Sulina.
Z powodu złych warunków atmosferycznych nie wszystkie zakładane cele udało się zrealizować. Silne wiatry i sztormy na Morzu Czarnym przeszkodziły w przeprowadzeniu prac na zaplanowanych odcinkach rzecznych. Wysoka fala i niebezpieczne powiewy nie pozwalały na zebranie danych pomiarowych z sonaru i profilera oraz groziły wywróceniem łodzi.
Dlatego w ramach projektu przebadane zostały także dwa jeziora położone na terenie Delty: Sinoe do którego przylega antyczna Histria oraz Razim, nad którym znajduje się starożytne Argamum.
Prace prowadzone były z łodzi technikami nieinwazyjnymi: skaner boczny oraz profiler denny ciągnięte były za łodzią, tak aby strumienie akustyczne pokryły całość badanego terenu. Tak pozyskane obrazy zostały w następnej kolejności przeanalizowane i w oparciu o uzyskane dane zostały wytypowane konkretne miejsca do weryfikacji nurkowej.
Najintensywniejsze prace prowadzone były na obszarze Bazinul Mare (Wielki Basen). Jest to sztuczny zbiornik wykopany na potrzeby dużych jednostek wpływających na Sulinę (jedno z ramion Dunaju). Na jego dnie zalegały liczne nowożytne łodzie i statki. Teren ten został sprawdzony sonarem i profilerem dennym, a wybrane punkty zweryfikowane przez nurków i tam gdzie było to możliwe zadokumentowane. Łącznie wydzielono 21 anomalii (Fig. 1), z czego 5 wyglądało jak potencjalne wraki (Fig. 2).
Nurkowo zweryfikowano 3 punkty:
Sulina A – najlepiej zachowany z odkrytych wraków. Położony na 6 metrach głębokości, widoczność praktycznie zerowa (Fig. 3). Rufa niewidoczna, zakopana w sedymentach. Zachowana długość – 30 m. Kadłub drewniany z metalowym wzmocnieniem. Szerokość wręgi: 25 cm, grubość deski: 5 cm. Wrak zawierał transport kuli armatnich oraz prawdopodobnie armaty. Znaleziono liczne kule (Fig. 4) (średnica 30 cm) oraz drewniane koło od armaty. Drugie koło znajduje się w lokalnym muzeum. Armata nie została zlokalizowana. Na wraku odkryto także łańcuch, który został opatentowany w 1810 roku, co daje nam terminus post quem.
Sulina B – drewniany wrak położony na 8 m głębokości. Widoczność zerowa, dlatego udało się jedynie potwierdzić, że znajduje się tam drewniana jednostka.
Sulina C – wrak położony na 6 – 7 m głębokości. Drewniana konstrukcja, wzmocniona metalowymi płytami. Wrak zakopany w mule.
Bazinul mare jest dosyć płytkim zbiornikiem (Fig. 5) (maksymalna głębokość wynosi 9-10 m, a z racji bezpośredniego połączenia z rzeką w zbiorniku jest bardzo słaba widoczność.
Fig.5
Jak udało nam się ustalić w trakcie rozmów z mieszkańcami ‘Wielki basen’ powstał kilkadziesiąt lat temu, prawdopodobnie za panowania Ceaușescu, na terenie, który sto lat wcześniej był jeszcze morzem. Prace konstrukcyjne zbiornika odsłoniły zatopione, a następnie pogrzebane pod rokrocznie przyrastającą deltą wraki statków, które zatonęły w pobliżu ówczesnego brzegu.
Prospekcja na jeziorach była dużo trudniejsza. W obydwu przypadkach były to bardzo płytkie zbiorniki o zerowej widoczności. Część stanowiska archeologicznego Histria obecnie znajduje się pod wodą. Znane są nam przekazy, że przy niskim poziome wód w jeziorze Sinoe, które przylega do stanowiska od wschodu, ukazywały się mury. Lokalni badacze sądzą, iż mogły to być miejskie mury z okresu wczesnorzymskiego. Kamienna konstrukcja, która znajduje się pod warstwą mułu została namierzona za pomocą mobilnego urządzenia pomiarowego RTK (Fig. 6), jednak potrzebna jest dalsza weryfikacja. Część jeziora znajdująca się w bliskości do antycznego miasta została także sprawdzona sonarem i profilerem (Fig. 7), w celu poszukiwania kolejnych anomalii. Pomiary jednak nic nie wykazały. Dla całości stanowiska zrobiona została także fotomozaika (Fig. 8).
Fig.8
W Argamum, podczas trzęsienia ziemi część stanowiska, które usytuowane było na wysokim klifie, runęła do jeziora Razim. W tym roku teren od brzegu Argamum w kierunku wyspy Bisericuța został sprawdzony za pomocą sonaru i profilera dennego. Zostały zlokalizowane anomalie, które zweryfikowane zostaną w przyszłym sezonie badawczym (Fig. 9).
Zapraszamy także do naszej FOTO GALERII!
Wod.o.Lot 
Nie myślałam, że takie super rzeczy robicie